Phải chăng COVID-19 và các bệnh truyền nhiễm mới nổi khác là thông điệp từ Mẹ Thiên nhiên? —Các cơ quan truyền thông hàng đầu của Việt Nam phỏng vấn hai chuyên gia Ecohealth của Việt Nam

VTV1, cơ quan truyền thông hàng đầu của nhà nước Việt Nam, gần đây đã phỏng vấn Hùng Nguyễn, đại diện khu vực Đông và Đông Nam Á và là nhà khoa học cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chăn nuôi Quốc tế (ILRI), và Tuyết Hạnh Trần, phó giáo sư tại Đại học Y tế Công cộng Hà Nội (HUPH). Cuộc phỏng vấn đã khám phá mối liên hệ giữa sự gián đoạn hệ sinh thái với các bệnh truyền nhiễm mới nổi và tái nổi ở người, đặc biệt là các bệnh lây từ động vật sang người (những bệnh lây lan giữa động vật và người) trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang diễn ra.

Phóng viên Tùng Thu bắt đầu cuộc phỏng vấn bằng cách nhận xét rằng mặc dù COVID-19 đang đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe con người và sự phát triển kinh tế, nhưng tác động của nó đối với môi trường là trái chiều: ‘Chúng tôi thậm chí còn nhận thấy cuộc khủng hoảng có một số tác động tích cực đến môi trường’. Cô hỏi điều gì sẽ xảy ra nếu con người tiếp tục phát triển mà không tính đến sức khỏe môi trường và các yếu tố bền vững khác.

Trần Tuyết Hạnh của HUPH cho biết, một số bệnh lây truyền từ động vật từng được kiểm soát tốt khoảng 6 thập kỷ trước đã bùng phát trở lại và ngày càng khó kiềm chế hơn trong những thập kỷ gần đây, chẳng hạn như sốt xuất huyết. Cô giải thích rằng điều này có thể là do tác động của con người đối với hệ sinh thái, đô thị hóa nhanh chóng, tăng dân số, toàn cầu hóa, phương thức vận tải hiện đại, sự phát triển của vi sinh vật, thay đổi lối sống và thay đổi chính sách trong quản lý véc tơ, cùng các yếu tố khác.

Ảnh 1: Bác sĩ Trần Tuyết Hạnh, phó giáo sư trường Đại học Y tế Công cộng (HUPH).

Bác sĩ Trần Tuyết Hạnh lưu ý rằng động vật, đặc biệt là động vật hoang dã, mang mầm bệnh có thể truyền sang người, thông qua tiếp xúc gần gũi; tiếp xúc với nước bọt, máu, nước tiểu hoặc phân của động vật bị nhiễm bệnh trong quá trình giết mổ; hoặc thông qua nhiễm trùng khi ăn chúng.

Bác sĩ cũng chỉ ra rằng quá trình đô thị hóa, đặc biệt là ở các thành phố nghèo, đông đúc, có thể đẩy nhanh khả năng lây truyền các bệnh truyền nhiễm như COVID-19. Cô ấy giải thích rằng đây là lý do tại sao nên thực hiện giãn cách xã hội để giảm nguy cơ tiếp xúc với vi-rút.

Về cách quản lý tốt hơn các bệnh lây truyền từ động vật sang người, Nguyễn Hùng của ILRI nhấn mạnh sự cần thiết phải áp dụng phương pháp tiếp cận 'Một sức khỏe', huy động sự hợp tác liên ngành và liên ngành giữa sức khỏe động vật, con người và môi trường để cùng nhau giải quyết các thách thức về dịch bệnh. Ông nhận xét: “Đại dịch COVID-19 hiện nay đang cho thấy tầm quan trọng của việc triển khai cách tiếp cận Một sức khỏe trong việc giải quyết các bệnh lây truyền từ động vật sang người một cách hiệu quả và toàn diện hơn.

Ảnh 2: TS Nguyễn Việt Hùng, Trưởng đại diện khu vực Đông Á và Đông Nam Á, Viện Nghiên cứu Chăn nuôi Quốc tế (ILRI).

Tại Việt Nam, ILRI và các đối tác của mình, bao gồm cả HUPH, đang áp dụng các phương pháp tiếp cận Một sức khỏe và Sức khỏe sinh thái để giải quyết các vấn đề xuyên biên giới và liên ngành như an toàn thực phẩm, kháng kháng sinh và các bệnh lây truyền từ động vật sang người. ILRI và HUPH đã làm việc cùng nhau trong 10 năm qua nhằm phát triển năng lực Một sức khỏe và Sức khỏe sinh thái cũng như tác động đến chính sách tại Việt Nam. Tăng cường nghiên cứu Một sức khỏe và Sức khỏe sinh thái hiện là trọng tâm của quan hệ đối tác, với mục đích nâng cao kiến thức và tạo thêm bằng chứng từ quốc gia để vận động và can thiệp chính sách.

Câu chuyện đã được phát sóng trong chương trình Tương lai xanh của VTV1, đề cập đến những vấn đề chính liên quan đến môi trường. Xem báo cáo đầy đủ (bằng tiếng Việt).

Hùng Nguyễn và Tuyết Hạnh Trần là đồng biên tập của cuốn sách năm 2016, Tiếp cận hệ sinh thái đối với sức khỏe (Ecohealth): Lý thuyết và thực tiễn trong nghiên cứu sức khỏe môi trường ở Việt Nam, là kết quả của dự án EcoHealth do Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Quốc tế tài trợ ( IDRC) và được triển khai bởi nhiều đối tác tại Đông Nam Á.

Ảnh 3: Sách: Tiếp cận sức khỏe hệ sinh thái (Ecohealth): Lý thuyết và thực tiễn nghiên cứu sức khỏe môi trường tại Việt Nam, là kết quả của dự án EcoHealth do Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Quốc tế (IDRC) tài trợ và được nhiều đối tác tại Đông Nam Á thực hiện